شیراز فقط یک مقصد تاریخی یا فرهنگی نیست؛ این شهر زیبا در دل خودش طعم‌هایی پنهان کرده که هر کدام داستانی از دل سنت و هنر دارند. غذاهای محلی شیراز پر از رنگ، عطر و ترکیب‌هایی خلاقانه‌اند که فقط در همین منطقه پیدا می‌شوند. از پلوهایی با میوه‌های شیرین گرفته تا خورش‌هایی با ادویه‌های خاص، سفر به شیراز بدون تجربه غذاهای محلی‌اش کامل نمی‌شه. بعضی از این غذاها در مهمونی‌های رسمی سرو می‌شوند، بعضی‌ها غذاهای روزمره‌اند که از کودکی باهاشون بزرگ میشویم. در این مطلب، قراره با ۱۰ تا از خاص‌ترین و محبوب‌ترین غذاهای محلی شیراز آشنا بشید. این لیست می‌تونه هم به درک عمیق‌تری از فرهنگ شیرازی کمک کنه و هم الهام‌بخش سفرت باشه. اگر دنبال طعمی متفاوت و خاص هستید، غذاهای این لیست رو از دست ندهید.
معرفی 10 تا از غذای محلی شیراز
غذاهای محلی شیراز بازتابی از ذوق و خلاقیت مردمی هستند که به طعم و رنگ اهمیت زیادی می‌دهند. در این بخش، می‌خواهیم ۱۰ غذای خوش‌مزه، متنوع و بومی شیراز رو معرفی کنیم که هرکدوم ترکیب خاص خودشونو دارند و ارزش یکبار امتحان کردن رو دارند.
1. قورمه به
قورمه به، یکی از خوشمزه‌ترین خورش‌های شیرازی است که با ترکیبی بی‌نظیر از گوشت و به پخته می‌شود. اگر تا به حال «به» را فقط در مرباها دیده‌اید، این خورشت دیدگاه شما را به‌کلی تغییر خواهد داد. گوشت گوسفندی با پیاز تفت داده می‌شود و بعد از آن به، به صورت قطعه‌های درشت اضافه می‌شود. طعم ملایم و شیرین «به» در کنار اسیدیته‌ی طبیعی رب انار یا لیمو عمانی، طعمی متعادل و خاص ایجاد می‌کند. این خورش با رنگ طلایی مایل به قهوه‌ای، عطری بی‌نظیر دارد که موقع پخت در کل خانه می‌پیچد. قورمه به معمولا با برنج سفید سرو می‌شود و در بسیاری از مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی شیرازی‌ها حضور دارد. طعمش همزمان هم گرم است، هم ملایم، و همین تعادل باعث شده محبوبیت زیادی پیدا کند. اگر دنبال یک خورش سنتی ولی متفاوت هستید، قورمه به را از دست ندهید.
2. هویج پلو
هویج پلو شیرازی، غذایی خوش رنگ و اشتها برانگیز است که ترکیبی از شیرینی ملایم هویج و طعم قوی گوشت دارد. در این غذا، هویج‌ها خلالی شده و در کره یا روغن سرخ می‌شوند تا شیرینی طبیعی‌شان بیشتر شود. سپس با گوشت گوسفندی یا مرغ که قبلا پخته شده، ترکیب می‌شوند. این مخلوط خوش عطر لابه‌لای برنج آبکش شده قرار می‌گیرد و دم می‌کشد. در برخی نسخه‌ها، زعفران و دارچین هم به کار می‌رود که باعث ایجاد طعمی گرم و مطبوع می‌شود. هویج پلو معمولا با خلال پسته و بادام تزیین می‌شود و در مهمانی‌ها جلوه‌ای خاص دارد. طعم شیرین آن شاید در ابتدا غیرمعمول به نظر برسد، اما وقتی امتحانش کنید، احتمال زیاد جزو غذاهای موردعلاقه‌تان می‌شود. این غذا، ترکیبی از سادگی، زیبایی و طعم اصیل شیرازی است.
3. کلم پلو شیرازی
کلم پلو بی‌تردید شناخته‌شده‌ترین غذای محلی شیراز است؛ پلی میان عطر سبزی‌های معطر و طعم غنی گوشت. این غذا با ترکیبی از برنج، کلم سفید، سبزیجات معطر محلی مانند ترخون و شوید، و گوشت قلقلی تهیه می‌شود. ابتدا کلم و سبزی‌ها تفت داده می‌شوند و لایه‌لایه با برنج آبکش‌شده ترکیب شده و روی حرارت دم می‌کشند. گوشت‌های قلقلی سرخ‌شده، معمولا به‌صورت جداگانه تهیه می‌شوند و در زمان سرو روی پلو قرار می‌گیرند. رنگ سبز و طلایی غذا در کنار عطر فوق‌العاده‌اش، آن را به انتخابی محبوب در سفره‌های رسمی و خانوادگی تبدیل کرده است. کلم پلو شیرازی معمولاً با ماست یا سالاد شیرازی سرو می‌شود و طعمی متعادل، گرم و در عین حال معطر دارد که کمتر غذایی توان رقابت با آن را دارد.
4. دو پیازه آلو
دو پیازه آلو یکی از ساده‌ترین اما خوش‌طعم‌ترین غذاهای شیرازی است که از پیاز فراوان، سیب‌زمینی و در برخی نسخه‌ها گوجه فرنگی تهیه می‌شود. در گویش شیرازی، «آلو» به معنای سیب زمینی است و نام این غذا به همین دلیل کمی گمراه کننده به نظر می‌رسد. روش پخت آن شامل تفت‌دادن پیاز تا زمانی است که طلایی و کاراملی شود، سپس سیب‌زمینی‌های پخته و خرد شده به آن اضافه شده و با ادویه‌جاتی نظیر زردچوبه و فلفل ترکیب می‌شوند. در برخی خانه‌ها کمی رب گوجه فرنگی یا آب لیمو نیز برای تنوع طعمی به آن افزوده می‌شود. این غذا معمولا با نان تازه سرو می‌شود و انتخابی مناسب برای وعده‌های سبک و سالم خانگی به شمار می‌آید. دو پیازه آلو با وجود سادگی در ترکیب مواد، طعمی دلپذیر و خاص دارد.
5. اشکنه شیرازی
اشکنه شیرازی، یکی از نمونه‌های متفاوت و محلی این غذای سنتی ایرانی است که با استفاده از آرد نخودچی، تخم مرغ، پیاز، زردچوبه و سبزیجات معطری مانند شنبلیله تهیه می‌شود. برخلاف نسخه‌های شمالی یا مرکزی اشکنه که بیشتر آبکی هستند، اشکنه شیرازی بافتی نسبتا غلیظ‌تر و طعمی پیچیده‌تر دارد. در فرآیند پخت، پیاز ابتدا تفت داده شده، سپس آرد نخودچی به آن افزوده می‌شود و با ادویه‌های معطر حرارت می‌بیند. تخم مرغ نیز به صورت هم زده یا کامل در مرحله پایانی به غذا افزوده می‌شود. این غذا در گذشته‌های نه‌چندان دور، انتخابی محبوب در روزهای سرد سال یا برای وعده‌های ساده روزانه بوده و همچنان در میان خانواده‌های اصیل شیرازی جایگاه خود را حفظ کرده است. اشکنه شیرازی با نان سرو می‌شود و ارزش غذایی بالایی دارد.
6. شیرازی پلو
شیرازی پلو از جمله غذاهای خاص و متفاوت شیرازی است که کمتر در سایر نقاط ایران شناخته شده است. این پلو با ترکیبی از برنج، خلال بادام، خلال پوست پرتقال شیرین‌شده، گوشت مرغ یا گوسفند، زعفران، شکر، گلاب و زرشک تهیه می‌شود. حاصل کار، غذایی خوش‌عطر، خوش‌رنگ و مجلسی است که در مهمانی‌ها و مراسم رسمی شیراز جایگاه ویژه‌ای دارد. مزه شیرین ملایم این غذا در کنار طعم دل‌نشین گلاب و زعفران، شیرازی پلو را به انتخابی خاص برای دوست‌داران طعم‌های اصیل ایرانی تبدیل کرده است. این غذا علاوه بر طعم، از نظر بصری نیز بسیار جذاب است و با تزئینات سنتی مانند خلال پسته و بادام، نمایی مجلل پیدا می‌کند. شیرازی پلو برای کسانی مناسب است که علاقه‌مند به تجربه طعم‌های متفاوت‌تر از پلوهای رایج هستند و می‌خواهند با یک غذای سنتی کمتر دیده‌شده آشنا شوند.
7. قنبر پلو
قنبر پلو یکی از غذاهای ابتکاری و کاملاً بومی شیراز است که ترکیبی از برنج، گوشت چرخ‌کرده، کشمش، گردو، پیاز داغ و ادویه‌های معطر است. گوشت چرخ‌کرده معمولاً به‌صورت کوفته‌ریزه‌های کوچک آماده می‌شود و پس از سرخ‌کردن، با سایر مواد لابه‌لای برنج قرار می‌گیرد و دم می‌کشد. ترکیب کشمش با گوشت و گردو، طعمی متعادل از شیرینی و شوری ایجاد می‌کند که یکی از ویژگی‌های برجسته این غذاست. برخی نسخه‌های قنبر پلو حاوی دارچین نیز هستند که طعم گرم و رایحه‌ای خاص به آن می‌بخشد. این پلو معمولاً در مراسم خانوادگی یا ناهارهای ویژه سرو می‌شود و به‌دلیل طعم متفاوت و ارزش غذایی بالا، در میان غذاهای سنتی شیرازی جایگاه خاصی دارد. گفته می‌شود که این غذا نام خود را از فردی به نام قنبر گرفته که اولین‌بار آن را ابداع کرده است.
8. کوفته هلو
کوفته هلو یکی از غذاهای اصیل و کم‌نظیر شیرازی است که با وجود نام متفاوتش، هیچ ارتباطی با میوه هلو ندارد. نام این غذا به دلیل شباهت ظاهری کوفته‌های گرد و نارنجی‌رنگ آن به هلو انتخاب شده است. ترکیبات اصلی کوفته هلو شامل گوشت چرخ‌کرده، آرد نخودچی، پیاز، تخم‌مرغ و در برخی موارد آلو یا گردوست. مواد اولیه پس از ترکیب و ورز دادن، به شکل کوفته‌های نسبتاً بزرگ فرم داده می‌شوند و در سسی از رب گوجه فرنگی، زعفران و ادویه‌های معطر پخته می‌شوند. در برخی نسخه‌ها، یک آلو خشک یا گردو در مرکز هر کوفته قرار می‌گیرد که هنگام خوردن، بافتی متفاوت و طعمی خاص ایجاد می‌کند. این غذا غالبا در کنار نان سرو می‌شود و به‌عنوان یک غذای مقوی و رسمی در مهمانی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. کوفته هلو تلفیقی از ظاهر جذاب و طعمی خاص است که تجربه‌ای به‌یادماندنی را رقم می‌زند.
9. آش سبزی
آش سبزی یکی از آش‌های سنتی و پرطرفدار شیراز است که بیشترین شهرت آن مربوط به مراسم نوروز و به‌ویژه صبح روز عید است. این آش با ترکیبی از حبوبات مانند نخود، لوبیا و عدس، سبزیجات محلی معطر نظیر تره، اسفناج، گشنیز و شوید، به همراه گوشت چرخ‌کرده یا گاهی تکه‌ای تهیه می‌شود. یکی از ویژگی‌های این آش، عدم استفاده از رشته و تمرکز بر طعم طبیعی سبزیجات و حبوبات است. ادویه‌هایی مانند فلفل، زردچوبه و دارچین برای ایجاد طعمی گرم و غنی به کار می‌روند. بافت این آش معمولاً نسبتاً غلیظ است و در کنار نان سنگک، ماست یا دوغ محلی سرو می‌شود. آش سبزی نه‌تنها یک وعده غذایی مقوی و کامل به شمار می‌آید، بلکه بخش جدایی‌ناپذیری از فرهنگ خوراکی مردم شیراز است که خاطرات بسیاری از نسل‌های مختلف را با خود به همراه دارد.
10. یخنی نخود شیرازی
یخنی نخود یکی از غذاهای سنتی، ساده و در عین حال مقوی شیرازی است که بیشتر در وعده ناهار یا شام مصرف می‌شود. این خوراک با ترکیب نخود، گوشت گوسفندی یا گاوی، پیاز و سیب‌زمینی تهیه می‌شود و طعمی غنی و ملایم دارد. در روند پخت، گوشت و نخود با ادویه‌های ساده‌ای همچون زردچوبه، فلفل و کمی دارچین پخته می‌شوند تا کاملاً نرم و طعم‌دار شوند. پس از پخت کامل، مواد جامد معمولاً جدا و به‌صورت کوبیده با نان سرو می‌شوند، در حالی که آب گوشت حاصل نیز به‌عنوان یک سوپ سبک و مغذی کنار آن قرار می‌گیرد. این شیوه سرو که شبیه به آبگوشت است، در فرهنگ غذایی شیرازی بسیار رایج بوده و هنوز هم در بسیاری از خانواده‌ها محبوب است. یخنی نخود به دلیل ارزش غذایی بالا، هضم آسان و طعم لطیف، انتخابی مناسب برای تمام گروه‌های سنی به شمار می‌رود و یادآور غذاهای خانگی و سنتی در فضای گرم خانواده است.
جمع‌بندی
غذاهای محلی شیراز چیزی فراتر از وعده‌های روزانه هستند؛ آن‌ها بخشی از میراث فرهنگی و زندگی روزمره مردم این شهر به‌شمار می‌آیند. از پلوهایی با طعم شیرین و عطر زعفران گرفته تا خوراک‌هایی با ترکیب‌های خاص و خلاقانه، آشپزی شیرازی نمایان‌گر ذوق، سلیقه و احترام به سنت‌هاست. اگر به دنبال تجربه‌ای متفاوت از غذاهای ایرانی هستید، حتماً یکی از این غذاهای معرفی‌شده را امتحان کنید؛ چه در سفر به شیراز و چه در آشپزخانه خانه‌تان. این طعم‌ها، نه‌تنها شما را با بخشی از فرهنگ جنوب ایران آشنا می‌کنند، بلکه ممکن است طعمی جدید را برای همیشه در ذهن شما ماندگار کنند.
